مارمولک خانگی

” مارمولک های خانگی یا گکوهای معمولی از مارمولک های گونه Hemidactylus Frenatus هستند که نباید آن ها را با گونه های مدیترانه ای Hemidactylus Turcicus معروف به مارمولک خانگی مدیترانه ای، اشتباه گرفت. مارمولک خانگی، بومی مناطق جنوب شرقی آسیا است و به آن، مارمولک خانگی اقیانوسیه ای، مارمولک خانگی آسیایی، مارمولک خانگی دیواری، مارمولک خانگی یا مارمولک ماه نیز گفته می شود. “

بررسی ویژگی های مارمولک خانگی

عادات و رفتار

اکثر مارمولک های خانگی در شب فعالیت دارند.
آن ها در طی روز مخفی شده و استراحت می کنند و با فرارسیدن شب برای یافتن حشراتی که بتوانند آن ها را شکار کنند، از مخفیگاهشان خارج می شوند. این مارمولک ها را اغلب هنگام بالا رفتن از دیوارهای خانه ها و سایر ساختمان ها، یا در جستجوی حشراتی که به سمت چراغ های ایوان و حیاط جذب شده اند، مشاهده می کنیم.
مارمولک های خانگی با صدای خاصی که تولید می کنند از سایر مارمولک ها قابل تشخیص هستند.

داشتن پلک های متحرک، مزیت بزرگی برای گکوها به شمار می رود.

سایر ویژگی ها

مارمولک های خانگی تا رسیدن به طول ۷۵ تا ۱۵۰ میلیمتر رشد می کنند و تا ۵ سالگی زنده می مانند. اگرچه مارمولک های خانگی کوچک سمی نبوده و برای انسان ها مضر نیستند، اما حضورشان در خانه ناخوشایند است و می تواند سبب سرایت بیماری های ناشی از مارمولک به انسان شود. بنابراین پیش از اینکه مارمولک ها به شما آسیب برسانند با استفاده از سم مارمولک لیزاردکیلر آن ها را از بین ببرید. اکثر مارمولک های خانگی متوسط تا بزرگ، غیر تهاجمی هستند اما در شرایطی که احساس خطر کنند، راه گریزی از گزش مارمولک های خانگی وجود ندارد.
در چنین شرایطی دندان های مارمولک از لایه های پوست عبور کرده و می تواند سبب خونریزی شود.

زیستگاه مارمولک های خانگی

گکو گرمسیری، از گونه Hemidactylus Frenatus در نواحی گرم و مرطوب رشد و نمو پیدا می کند. این مارمولک در نواحی شهری هم می تواند به دنبال حشرات بگردد. به همین دلیل گکوها در مناطقی مانند خوزستان به وفور در خانه ها دیده می شوند. این جانور بسیار تطابق پذیر بوده و می تواند از حشرات و عنکبوت ها تغذیه کند. به همین دلیل می توان گفت در این زمینه گکوهای گرمسیری نسبت به سایر گونه های مارمولک خانگی با جثه های کوچکتر که کمتر تهاجمی هستند، برتری دارند.

گکوی عنکبوتی ایرانی

زیستگاه:

گکوی عنکبوتی ایرانی (Agamura Persica) بومی نواحی نیمه بیابانی ایران، پاکستان و افغانستان است.
در این مناطق طیف دمایی وسیعی حاکم است و بین دمای هوا در روزهای فوق العاده گرم تابستانی تا دماهای بسیار پایین شب های زمستانی، اختلاف قابل ملاحظه ای وجود دارد.

ویژگی های بدنی:

پاهای بلند و باریک به همراه دم این مارمولک ها، ظاهری عنکبوت مانند به آن ها داده است که امکان بالا رفتن از مناطق صخره ای محل زندگی را برای آن ها فراهم می کند. انگشتان این مارمولک خانگی ایرانی، باریک، پنجه ای شکل و تا حدی خمیده است که این مارمولک ها را با تعدادی از مارمولک های سایر گونه ها نیز مشابه می کند. به همین دلیل گکوی عنکبوتی را گاهی تحت عنوان گکوی انگشت خمیده نیز طبقه بندی می کنند. دو گونه دیگر، Agamura Femoralis و Agamura Misonnei در این جنس قرار گرفته اند اما Anderson در سال ۱۹۹۹ و Khan در سال ۲۰۰۳ آن ها را به جنس Rhinogekko متعلق دانسته اند.

ویژگی های تشخیصی مارمولک عنکبوتی

طول:

طول پوزه تا مخرج گکوهای عنکبوتی ماده، به اندازه ۴۲ تا ۷۷ میلیمتر متغیر است.
دم آن ها به طول ۳۴ تا ۵۹ میلیمتر می رسد. این در حالی است که طول پوزه تا مخرج نرها کمتر و در حدود ۳۵ تا ۶۵ میلیمتر بوده و دمی به طول ۲۷ تا ۵۹ میلیمتر دارند.

رنگ:

رنگ بالا تنه Agamura Persica به رنگ خاکستری روشن همراه با رنگدانه های زرد بوده و ۵ خط عرضی تیره که به پهنای خطوط بینابینی است بر بدن آن ها مشاهده می شود که در ناحیه دمی به ۹ تا ۱۰ عدد می رسد. سطح شکم این مارمولک ها خاکستری رنگ و رگه رگه دار است. بین گونه های مربوط به محل های مختلف، برخی تفاوت های مورفولوژیکی و رنگی وجود دارد اما مشخصاً همه آن ها به Agamura شباهت دارند.

تاریخ طبیعی

گکوی عنکبوتی ایرانی در مناطق صخره ای و سنگی مجاور نواحی نیمه بیابانی، شن زار، روی سراشیبی تپه ها و دشت های خشک زندگی می کنند. عمدتاً در شب فعالیت دارند اما در طی روزهای آفتابی که دمای هوا در حدود ۱۷.۵ درجه سانتیگراد و دمای سطحی معادل ۱۵.۵ درجه باشد هم پیدا می شوند. این مارمولک های خانگی در دماهای سطحی تا ۴۴ درجه سانتیگراد هم می توانند به فعالیت خود ادامه دهند. پلک بالایی متحرک و کاملا تمایز یافته مارمولک های گونه Agamura که نقش سایبان را بازی می کند، این مارمولک های خانگی را با زندگی و فعالیت در طی روز، سازگار کرده است.

گکوی عنکبوتی ایرانی در سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی به بلوغ جنسی می رسد و می تواند تولید مثل کند.
فصل جفتگیری و تولید مثل این گونه از اوایل اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت ادامه دارد و مارمولک های بارور شده در خرداد ماه تخم گذاری می کنند! پس از طی سه ماه، مارمولک های نوزاد در شهریور از تخم خارج می شوند.

تعیین جنسیت مارمولک خانگی

جنس نر Agamura Persica از نمای جانبی، یک برآمدگی مشخص دارند! ظاهر لاغر این گونه گکو، سبب می شود این برآمدگی واضح تر هم باشد.
جنس نر ۲ تا ۴ سوراخ پیش مقعدی دارد، اما جنس نری که با نگهداری و کنترل پرورش پیدا کرده باشد، ممکن است ۴ سوراخ پیش مقعدی داشته باشد یا اصلاً چنین چیزی نداشته باشد. جنس ماده اصلا برآمدگی و سوراخ های پیش مقعدی ندارد. نوزاد تازه متولد شده هم چنین برآمدگی ندارد اما وقتی ۸ تا ۱۲ هفته از سن آن ها بگذرد و طول آن ها تقریباً به  ۷ تا ۸ سانتیمتر برسد، بچه مارمولک های نر کم کم برآمدگی کوچکی از خود نشان می دهند.
گاهی بروز این برجستگی تا سن ۴ تا ۶ ماهگی هم طول می کشد.

گکوی دم کلفت ایرانی

Eublepharis angramainyu که به آن گکوی دم کلفت ایرانی یا گکوی پلک دار عراقی هم گفته می شود.
گکوی دم کلفت در مناطقی از:

• عراق
• ایران
• ترکیه
• سوریه
  یافت می شود.

این مارمولک های خانگی از جمله گونه های مارمولکی هستند که رژیم غذاییشان متشکل از حشرات می باشد. با این وجود این نوع مارمولک های خانگی می توانند در برخی موارد مهره داران کوچکتر را هم بخورند. مشابه بسیاری دیگر از انواع مارمولک ها، گکوی دم کلفت ایرانی نیز از توانایی قطع کردن دم خود برای غافلگیر کردن شکارچیان و فرار از دست آن ها برخوردار است.

گکوی دم کلفت ایرانی (Eublepharis angramainyu) که به آن گکوی پلنگی غربی هم گفته می شود، نوعی مارمولک خانگی ساکن زیرزمین است که در مناطقی از عراق، ایران، سوریه و ترکیه یافت می شود. این گونه منحصربفرد مارمولک ایرانی به زیر خانواده Eublepharis تعلق دارد. معنای لغوی این واژه لاتین eu به معنی حقیقی و blephar به معنای پلک است که در مجموع برای نامیدن مارمولک های پلک دار به کار برده می شود. تمامی اعضای این زیر خانواده، مارمولک هایی دارای پلک های متحرک هستند و این ویژگی آن ها را از سایر مارمولک های خانگی متمایز می کند که بجای این پلک متحرک غشای محافظ روی چشمان خود دارند و با استفاده از زبانشان آن را تمیز نگه می دارند. ضمناً، اعضای زیر خانواده یوبلفارینه در شب فعالیت دارند و فاقد پاهای چسبنده ای هستند که در اکثر گکوها می بینیم.