اطلاعات کلی درباره مارمولک
مارمولک ها خزندگانی با پوست فلس دار هستند که در راسته پولک داران (Squamata) و زیر راسته خزندگان (Sauria) قرار می گیرند. چیزی بیشتر از ۵۵۰۰ گونه مارمولک در جهان وجود دارد که هر یک از لحاظ ویژگی های ظاهری و رفتاری، از دیگری متفاوت است. به عنوان مثال اندازه مارمولک ها از ۲ سانتیمتر شروع می شود و برخی از آن ها می توانند تا طول ۳ متر رشد کنند. با این حال، چرخه زندگی اغلب مارمولک ها از مراحل مشابهی تشکیل شده است. این گروه خزندگان از حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش تا کنون زنده مانده اند و از تمامی انقراض های بزرگی که طی این دوره زمانی رخ داده است، جان سالم به در برده اند.
وزن مارمولک ها گاهی اوقات نیم گرم است و در برخی گونه ها به بیش از ۱۵۰ کیلوگرم نیز می رسد. این خزندگان با شرایط محیطی مختلف، سازگار بوده و می توانند روی زمین، داخل آب و یا حتی در زیرزمین زندگی کنند. برخی افراد وجود مارمولک ها در محل زندگی انسان را امری مفید تلقی می کنند، زیرا تصورشان بر این است که آن ها می توانند با خوردن حشرات موجود در منازل، به حل مشکل آفات کمک کنند. غافل از اینکه مارمولک ها خودشان برای انسان ها آزار دهنده محسوب می شوند.
با چرخه زندگی مارمولک ها آشنا شوید
اکنون برای درک بهتر این موجودات نگاهی به چرخه زندگی مارمولک ها می اندازیم.
مرحله اول زندگی مارمولک: تخم
چرخه زندگی اغلب مارمولک ها، به شکل تخم آغاز می شود زیرا برخی از انواع مارمولک ها زنده زا هستند.
الگوی تخم گذاری مارمولک ها، از یک گونه به گونه دیگر متفاوت است.
برخی گونه های مارمولک نظیر آنول ها، یک تخم در هر دسته می گذارند در حالی که دیگر گونه ها هم مثل سقنقور، دسته های حاوی دو تخم می گذارند. سایز دسته های تخم مارمولک، به تعداد کل تخم هایی است که در هر دسته قرار گرفته بستگی دارد. برخی از مارمولک های ماده، برای محافظت از تخم ها در برابر شکارچیان، آن ها را در زمین دفن می کنند.
مشخصات ظاهری تخم مارمولک:
از لحاظ ظاهری، تخم مارمولک ها پوسته ای چرم مانند و متخلخل دارد. یعنی اینکه تخم ها می توانند با جذب رطوبت، دچار افزایش حجم شوند. فرایند رشد و نمو جنین در داخل تخم ها رشد مدتی ادامه می یابد. سپس مارمولک ها از تخم بیرون می آیند. این دوره که در اصل مدت زمان بین تخمگذاری تا خروج بچه مارمولک ها از تخم را شامل می شود، به گونه مارمولک بستگی دارد. مثلا بچه های مارمولک طوقی یا چین دار، پس از ۷۰ روز از تخم بیرون می آیند اما در مورد ایگوانای سبز، این دوره ۹۰ روز طول می کشد.
خروج مارمولک از تخم:
مارمولک ها پوسته تخم را با دندان تخم شکن (Egg Tooth) که به آن کارونکل (Caruncle) می گویند، می شکنند. بعد از اینکه پوسته تخم شکسته شد، بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت طول می کشد که بچه مارمولک باقی زرده موجود در تخم را جذب کرده و به طور کامل از تخم خارج شود.
مرحله دوم چرخه زندگی مارمولک : مارمولک نابالغ
در این مرحله، مارمولک خارج شده از تخم، به رشد خود در محیط خارج ادامه می دهد. در این مرحله، نظارت بر مارمولک های نوزاد توسط مارمولک های بالغ والد، بسیار کم است. با گذشت مدت زمانی که باز هم به گونه مارمولک بستگی دارد، مارمولک های نوزاد، در نتیجه تکمیل فرآیند رشد، به سایز و اندازه افراد بالغ گونه های خود می رسند. فرایند به بلوغ رسیدن مارمولک های نابالغ، بدون سپری کردن دگردیسی اتفاق می افتد.
مرحله سوم چرخه زندگی مارمولک : بلوغ
مارمولکی که وارد دوره بلوغ می شود، از نظر جنسی تکامل یافته و قادر به جفتگیری و تولیدمثل است.
جفت گیری در مارمولک ها در فصول خاصی از سال صورت می گیرد.
برای مثال، مارمولک چین دار در طی فصول بارندگی، جفت گیری را آغاز می کند. به طور دقیق تر، جفتگیری مارمولک های طوق دار در ماه های مهر تا اسفند هر سال اتفاق می افتد. در این دوره زمانی، مارمولک های طوق دار نر، با باز کردن چین های اطراف گردنشان، مارمولک های ماده را به سمت خود جذب می کنند. بعد از لقاح، مارمولک ماده می تواند بین ۸ تا ۲۳ تخم بگذارد. تعداد تخم های تولید شده در هر فصل جفتگیری، نیز از جمله موارد چرخه زندگی مارمولک ها است که به گونه این خزندگان بستگی دارد. ایگواناهای سبز در طی فصل زمستان جفت گیری می کنند. آن ها در سن ۱۶ ماهگی به بلوغ کامل می رسند و شروع به جفت گیری می کنند. ایگوانای سبز ماده می تواند پس از هر نوبت جفتگیری، بین ۲۰ تا ۷۱ تخم بگذارد.
جمع بندی
از آب و هوای بسیار سرد و خشن تا اقیانوس های بسیار پرعمق، مارمولک ها می توانند در هر جایی زنده بمانند. به دلیل شباهت ظاهری مارمولک ها با مارها، اغلب این دو گروه متفاوت خزندگان با هم اشتباه گرفته می شوند. نکته ای که مارها را از مارمولک ها مجزا می کند، وجود پا، پلک متحرک و گوش همچنین چرخه زندگی مارمولک هاست که اندکی با مارها متفاوت است. اکثر مارمولک ها پوستی خشک و پولک دار دارند که همراه با رشد و نمو مارمولک رشد نمی کند. در نتیجه طی چرخه زندگی مارمولک ها، این جانوران برای رشد مجبور به پوست اندازی هستند. مارمولک ها مکانیسم دفاعی شگفت انگیزی دارند، که می توانند دم خود را به شکل ارادی قطع کنند. یعنی وقتی مارمولک ها احساس خطر کنند، برای فرار از مهلکه، بخشی از دم خود را قطع می کند که پس از مدتی دوباره رشد می کند.
سؤالات متداول در مورد چرخه زندگی مارمولک
چه غذایی مارمولک ها را جذب خود می کند؟
غذای اصلی مارمولک ها، حشرات است انرژی لازم برای تکمیل چرخه زندگی مارمولک ها را در اختیارشان قرار می دهد.
انواع غذای های مارمولک عبارتند از:
- حشرات خزنده
- حشرات بالدار
- میوه ها
- آب
تمامی موارد فوق از جمله غذاهایی هستند که مارمولک ها را به سمت خود جذب می کنند.
راهکار خانگی برای دفع مارمولک از خانه چیست؟
ترکیبی از قهوه و تنباکو را به شکل گلوله هایی در بیاورید و آن ها را در خانه قرار دهید. این ترفند، روشی ایده‌آل برای خلاص شدن از شر مارمولک های خانه است. ضمناً قرار دادن قرص های نفتالن در تمامی اتاق های خانه به دفع مارمولک کمک خواهد کرد. از جمله روش های دیگر می توان به آب سرد، اسپری فلفل و غیره اشاره کرد.
تاثیر آب و غذا بر چرخه زندگی مارمولک چگونه است؟
مدت زمانی که یک مارمولک می تواند بدون غذا خوردن زنده بماند بستگی به نوع گونه ای دارد که متعلق به آن است.
مثلا اژدهای ریش دار بالغ می تواند تا ۳ هفته بدون غذا خوردن زنده بماند.
در حالی که برای گکوی پلنگی این مدت زمان در حدود ۱ ماه است.
اکثر مارمولک ها، مقادیری از آب و غذا را در بخش هایی از بدن مانند دم خود ذخیره می کنند. این ویژگی به مارمولک ها امکان می دهد مدت زمان بیشتری در برابر گرسنگی و تشنگی مقاومت کنند. مثال بسیار واضحی از این گونه مارمولک ها، مارمولک دم کلفت است که یکی از مارمولک های منحصر به فرد ایرانی می باشد. در صورتی که از حضور مارمولک ها در خانه و زندگی تان ناراحت هستید و می خواهید هر چه زودتر از شر این خزندگان چندش آور خلاص شوید، بهترین راه حل برای شما، استفاده از سم مارمولک فوق العاده باکیفیت اکوشاوم است.
